IPO là một trong những sự kiện mang đến cơ hội kiếm lợi nhuận hấp dẫn cho các nhà đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ IPO nghĩa là gì, có bao nhiêu giai đoạn IPO. Vì vậy, bài viết dưới đây của Vtrade sẽ giúp các nhà đầu giải đáp những thắc mắc liên quan đến các giai đoạn IPO. Cùng xem ngay nhé!

Tìm hiểu chi tiết về các giai đoạn IPO là gì

Sơ lược về IPO - Phát hành công khai lần đầu

IPO (viết tắt của cụm từ Initial Public Offering) được hiểu là phát hành công khai lần đầu ra công chúng. Thuật ngữ này được dùng để chỉ hoạt động lần đầu phát hành công khai cổ phiếu lên sàn chứng khoán của công ty để huy động vốn. Sau khi IPO, các công ty này sẽ trở thành công ty đại chúng và là thành viên của thị trường chứng khoán tập trung.

Ý nghĩa của quá trình IPO

Đối với nhiều công ty, việc quyết định phát hành cổ phiếu lần đầu IPO có ý nghĩa quan trọng bởi nó mang lại khả năng tiếp cận với nguồn vốn dồi dào. Nếu IPO thành công, các công ty sẽ có cơ hội mở rộng thị trường hoạt động và cải thiện hiệu quả kinh doanh. Hơn nữa, tính minh bạch và độ tin cậy ngày càng tăng nhờ việc niêm yết cổ phiếu cũng là yếu tố giúp công ty dễ dàng hơn khi tìm kiếm nguồn vốn vay.

Ngoài ra, việc chuyển đổi từ công ty tư nhân thành đại chúng cũng là thời điểm quan trọng để các cổ đông thu lợi nhuận. Họ có thể nắm giữ hoặc bán cổ phiếu ra thị trường để kiếm lời.

IPO giúp doanh nghiệp huy động vốn thông qua hoạt động chào bán cổ phiếu trên thị trường sơ cấp

Mục đích của IPO

Nhiều công ty lựa chọn phát hành công khai lần đầu cổ phiếu lên sàn chứng khoán thay vì các nghiệp vụ huy động vốn khác. Bởi hoạt động này mang lại nhiều lợi ích nổi bật như:

• Tiếp cận được nguồn vốn dồi dào từ các nhà đầu tư trên thị trường, không bị hạn chế số cổ đông tham gia như chào bán cổ phiếu riêng lẻ. 
• Tăng tính minh bạch, chuẩn mực trong công tác quản trị của công ty. Bởi khi IPO, công ty buộc phải tuân thủ các chuẩn mực và được quản lý chặt chẽ.
• Có cơ hội tăng giá trị tài sản của công ty nếu cổ phiếu sau khi IPO thu hút đông đảo nhà đầu tư và tăng giá mạnh trong dài hạn.
• Khẳng định vị thế, xây dựng hình ảnh, thương hiệu mạnh mẽ hơn. Từ đó mang lại nhiều cơ hội đầu tư kinh doanh, nâng cao sức cạnh tranh với đối thủ.
• Nâng cao tinh thần gắn bó của nhân viên bởi sau khi IPO, các nhân viên có đóng góp tích cực sẽ có quyền mua cổ phiếu ưu đãi và trở thành cổ đông.
• Tạo điều kiện cho các thương vụ sáp nhập và mua lại diễn ra dễ dàng hơn.

Mục đích thực hiện IPO là gì? Đó là huy động vốn đầu tư, tăng giá trị tài sản và quảng bá thương hiệu

Đặc điểm của IPO

Cổ phiếu IPO là cổ phiếu được phát hành lần đầu tiên ra công chúng, hội tụ đủ các đặc điểm của một cổ phiếu phổ thông trên thị trường.

• Giá cổ phiếu trong giai đoạn IPO thường ở mức khá thấp, sau đó mới tăng dần theo thời gian.
• Cổ phiếu IPO có tính thanh khoản cao, dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt bằng cách thực hiện mua bán trên sàn.
• Cổ phiếu IPO cũng tồn tại những rủi ro nhất định, ví dụ như mất giá do tình hình kinh doanh kém hiệu quả, các sự kiện nổi bật có tác động xấu đến uy tín, chiến lược của công ty,...

Giai đoạn trước IPO - Pre-IPO

Khái niệm, đặc điểm

Giai đoạn chuyển đổi trước IPO (Pre-IPO) là giai đoạn tái cơ cấu khi một công ty tư nhân bắt đầu đặt nền móng để trở thành công ty đại chúng. Vì mục tiêu chính của công ty đại chúng là tối đa hóa giá trị cổ đông nên ở giai đoạn IPO này, tổ chức cần:

• Xem xét lại quy trình, cơ cấu tổ chức. 
• Thực hiện những thay đổi cần thiết để nâng cao tính minh bạch và nghiệp vụ quản trị doanh nghiệp. 
• Phát triển các chiến lược kinh doanh hiệu quả để thu hút nhà đầu tư tiềm năng. 

Các công ty thường gặp khó khăn trong giai đoạn chuyển đổi trước IPO khi phải tái cấu trúc doanh nghiệp. Những người sáng lập có thể chưa từng làm việc tại công ty đại chúng và đã quen với cách điều hành doanh nghiệp tư nhân. Đa phần, giai đoạn IPO này sẽ mất khoảng 2 năm để hoàn thành.

Doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng trong giai đoạn trước IPO

Ví dụ

Một trong những thương vụ nổi bật, được giới đầu tư quan tâm trong thời gian gần đây có thể kể đến đợt IPO lên Sàn giao dịch chứng khoán Nasdaq của VinFast. Trước khi IPO tại Mỹ, VinFast đã có những bước chuẩn bị kỹ lưỡng như:

• Ngày 03/12/2021, VinGroup chuyển nhượng toàn bộ vốn góp trong công ty VinFast (trụ sở tại Hải Phòng) cho VinFast Trading and Investment Pte.Ltd. (trụ sở tại Singapore) nhằm tái cấu trúc doanh nghiệp.
• Ngày 07/12/2022, VinFast Trading & Investment Pte. Ltd. công bố nộp hồ sơ phát hành cổ phiếu phổ thông lần đầu (IPO). Công ty sẽ chuyển đổi thành loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn đại chúng tại Singapore với tên gọi là VinFast Auto Ltd. 
• VinFast liên tục thành lập các công ty thành viên, nhà máy và phát triển mạng lưới rộng khắp châu Âu, châu Mỹ. Theo báo cáo, trong gần 3 năm qua, công ty đã chi 1.14 tỷ USD cho hoạt động R&D.

VinFast tái cấu trúc doanh nghiệp để chuẩn bị cho đợt IPO

Giai đoạn giao dịch IPO

Khái niệm, đặc điểm

Giai đoạn giao dịch IPO thường diễn ra ngay trước khi cổ phiếu được bán ra. Ở giai đoạn IPO này, mục tiêu của công ty là nâng cao giá trị ban đầu, tối ưu hóa sự tín nhiệm của các nhà đầu tư để đảm bảo IPO sẽ thành công. Ví dụ như công ty có thể chọn các công ty luật, kế toán có uy tín để xử lý các giấy tờ, thủ tục liên quan đến việc nộp đơn IPO, lên kế hoạch về số lượng cổ phiếu phát hành,... 

Trong giai đoạn giao dịch IPO, những kỳ vọng ban đầu thường có sự xung đột với thực tế. Thậm chí khiến cho việc phát hành công khai lần đầu bị thất bại. Vì vậy, trước khi bước vào giai đoạn IPO, công ty cần nhận được những đánh giá tích cực từ các nhà phân tích, báo chí. Khi IPO đến gần, việc tìm kiếm những nhà đầu tư sẵn sàng giao dịch với mức giá được ấn định là điều cần thiết.

Ví dụ

Trong giai đoạn giao dịch IPO, VinFast hoàn tất các thủ tục, cũng như nâng cao giá trị doanh nghiệp. Một số sự kiện trong giai đoạn IPO này của VinFast để đảm bảo phát hành cổ phiếu thành công:

• Tháng 04/2023, tỷ phú Phạm Nhật Vượng tặng 1 tỷ USD cho VinFast từ nguồn tài sản cá nhân. Tập đoàn VinGroup tài trợ không hoàn lại cho VinFast 500 triệu USD, đồng thời cho vay 1 tỷ USD với thời hạn 5 năm.
• Giữa tháng 05/2023, VinFast sáp nhập với Black Spade Acquisition Co nhằm mục đích thay đổi cách thức niêm yết từ IPO truyền thống thành SPAC.
• Ngày 28/07/2023, Ủy ban Chứng khoán Hoa Kỳ tuyên bố hiệu lực hồ sơ liên quan đến giao dịch hợp nhất của VinFast và Black Spade. Đến ngày 14/08 thì hoàn tất hợp nhất.
• Cũng trong ngày 28/07 (giờ Hoa Kỳ), VinFast chính thức khởi công dự án nhà máy sản xuất xe điện tại Bắc Carolina. Việc khởi công này nhằm khẳng định cam kết, sự nghiêm túc của công ty tại thị trường Bắc Mỹ. Đồng thời cũng là dấu mốc quan trọng trong kế hoạch vươn tầm thế giới.

Đến ngày 15/08/2023, VinFast chính thức trở thành công ty niêm yết đại chúng trên sàn Nasdaq. Công ty hoạt động dưới pháp nhân là VinFast Auto Ltd, mã cổ phiếu là VFS, mở cửa phiên giao dịch đầu tiên với giá 22 USD. Sức nóng của VinFast nhanh chóng thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư trên toàn cầu, được giao dịch rất sôi động với thanh khoản lên đến hàng tỷ USD.

Sự kiện rung chuông tại Nasdaq của VinFast là cột mốc lịch sử, mở ra cơ hội phát triển mạnh mẽ trong tương lai

Giai đoạn giao dịch sau IPO - Post-IPO

Khái niệm, đặc điểm

Giai đoạn giao dịch sau IPO đề cập đến việc thực hiện các lời hứa và chiến lược kinh doanh mà công ty đã cam kết trước đó. Ở giai đoạn IPO này, công ty cần chứng minh với các nhà đầu tư trên thị trường rằng họ sẽ có những tăng trưởng mạnh mẽ trong dài hạn. Điều này có thể được thể hiện qua các chiến lược kinh doanh, giải quyết khủng hoảng, biến động giá cổ phiếu,...

Mặc dù ít căng thẳng hơn so với 2 giai đoạn IPO trước nhưng trong giai đoạn này, ban lãnh đạo vẫn phải đối diện với nhiều áp lực và học cách đối phó với sự biến động giá cổ phiếu. Bên cạnh đó còn phải biết cách xử lý với những tình huống không thể kiểm soát hay thông tin tiêu cực từ báo chí.

Ví dụ

Một tuần sau khi IPO, mã cổ phiếu VFS của VinFast tăng gấp 3 lần, đóng cửa ở mức 68.77 USD/cổ phiếu. Qua đó nâng mức vốn hóa thị trường của công ty lên gần 160 tỷ USD, chỉ xếp sau hai công ty sản xuất ô tô là Tesla và Toyota. Một số kế hoạch của VinFast để đẩy mạnh sự tăng trưởng sau khi IPO:

• Dự tính, VinFast sẽ sử dụng toàn bộ số vốn huy động được để tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu công nghệ, sản phẩm và mở rộng kênh bán hàng. Đồng thời phát triển thêm nhà máy sản xuất để tấn công vào thị trường Mỹ. Theo kế hoạch, đến năm 2026, VinFast sẽ nâng số sản phẩm lên 1.1 triệu xe/năm.
• Theo báo cáo tài chính quý III/2023, đến cuối năm 2024, VinFast dự kiến phát triển kinh doanh tại tối thiểu 50 thị trường mới trên toàn thế giới. Bên cạnh đó, công ty cũng công bố kế hoạch xây dựng nhà máy lắp ráp xe điện ở Ấn Độ với số vốn dự kiến là 150 - 200 triệu USD, công suất đạt 50.000 xe/năm.

Cổ phiếu VinFast tăng mạnh, nâng tổng giá trị vốn hóa thị trường lên 160 tỷ USD sau 1 tuần IPO

Một số lưu ý cần tránh khi IPO

Với công ty có kế hoạch niêm yết và muốn huy động vốn mới thì IPO là sự lựa chọn hàng đầu. Còn với nhà đầu tư, IPO sẽ là cơ hội hấp dẫn để có thể tiếp cận sớm với những mã cổ phiếu tiềm năng. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tận dụng tốt các giai đoạn IPO để tạo ra lợi nhuận. Do đó, các công ty, cũng như nhà đầu tư cần lưu ý những điều sau đây:

Đối với công ty phát hành IPO

• Việc thực hiện IPO sẽ khiến các cổ đông bị phân tán quyền sở hữu, đồng thời có thể mất đi quyền kiểm soát tổ chức. 
• Giai đoạn IPO tốn kém và mất nhiều thời gian, hơn nữa còn phải chịu thêm một số khoản phí như phí quản lý công ty đại chúng, lưu ký chứng khoán, chuẩn bị tài liệu nộp cho cơ quan quản lý Nhà nước về chứng khoán, công bố thông tin định kỳ,...
• Chính sách của Chính phủ sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến sự biến động của giá cổ phiếu. Do đó, công ty cần lưu ý đến việc xử lý những tác động của các chính sách này để có thể niêm yết cổ phiếu thành công.
• IPO không phải là sự lựa chọn tốt cho các công ty con, mới thành lập. Bởi để thực hiện thành công các giai đoạn IPO đòi hỏi tổ chức phải có chiến lược kinh doanh bài bản, tiềm năng tăng trưởng tốt, tầm nhìn dài hạn. Như vậy thì mới có thể thu hút nhà đầu tư khi bước chân vào thị trường chứng khoán.

Giai đoạn IPO chứa đựng nhiều rủi ro, công ty cần tìm hiểu kỹ trước khi quyết định thực hiện

Đối với nhà đầu tư

• Không nên chỉ nghĩ đến đầu tư vào giai đoạn IPO của cổ phiếu. Thay vào đó cần có kế hoạch đầu tư cụ thể, ưu tiên lựa chọn những đơn vị IPO có danh tiếng, uy tín trong ngành và có tiềm năng tăng trưởng để đảm bảo khả năng thu lợi nhuận.
• Đừng nên đầu tư mà chỉ dựa vào những thông tin được lan truyền trên Internet. Đôi khi, những thông tin này là thiếu tin cậy, mang tính khách quan do được chính doanh nghiệp hoặc chuyên gia tư vấn của họ đưa ra.
• Không vay nợ để đầu tư vào cổ phiếu IPO, chỉ nên sử dụng khoản tiền sẵn có để giao dịch.
• Các giai đoạn IPO trước đó thành công không đồng nghĩa với việc giai đoạn IPO sắp tới cũng thành công. Nhiều người nghe tin đồn từ bạn bè, đồng nghiệp thu lợi nhuận cao từ các đợt IPO nên cảm thấy sợ bỏ lỡ cơ hội và đăng ký giao dịch IPO mà không cân nhắc kỹ lưỡng.

Nhà đầu tư chỉ nên giao dịch với cổ phiếu IPO có tiềm năng tăng trưởng tốt

Kết luận

IPO vừa mang lại nhiều lợi ích cho công ty phát hành, cũng như nhà đầu tư chứng khoán, Tuy nhiên, để đảm bảo thành công, công ty phải hoàn thành các giai đoạn IPO và vượt qua nhiều thử thách. Do đó, việc tìm hiểu kỹ lưỡng về các giai đoạn IPO là điều cần thiết đối với cả công ty và nhà đầu tư để có thể thu lợi nhuận. Ngoài ra cũng đừng quên theo dõi website Vtrade để xem thêm nhiều kiến thức bổ ích nhé!