Đầu tư hàng hóa phái sinh được đánh giá là kênh giao dịch vô cùng hấp dẫn nhờ tiềm năng lợi nhuận hấp dẫn, lợi thế quản lý rủi ro dễ dàng,.. Tuy nhiên, để phục vụ quá trình giao dịch thuận tiện nhất, nhà đầu tư bắt buộc phải nắm rõ một số thuật ngữ cơ bản về đầu tư phái sinh hàng hóa. Hãy cùng VTrade tìm hiểu 15 thuật ngữ đầu tư hàng hóa phái sinh cơ bản nhất trong bài viết sau nhé!

1. Hàng hóa phái sinh

Hàng hóa phái sinh (Commodity Derivative) là sản phẩm giao dịch cho phép nhà đầu tư thực hiện mua/ bán một khối lượng hàng hóa nhất định bằng một mức giá xác định. Việc giao nhận hàng hóa phái sinh sẽ được thực hiện ở một thời điểm được xác định theo hợp đồng tương lai đã ký kết.

Đầu tư hàng hóa phái sinh giúp các nhà đầu tư thu lợi nhuận từ chênh lệch giá của các loại hàng hóa. Cụ thể, thị trường giao dịch hiện nay cho phép giao dịch 4 loại hợp đồng sau:

• Hợp đồng tương lai.
• Hợp đồng quyền chọn.
• Hợp đồng hoán đổi.
• Hợp đồng kỳ hạn. 

Thuật ngữ đầu tư hàng hóa phái sinh là gì?

2. Hợp đồng tương lai hàng hóa

Hợp đồng tương lai hàng hóa là hợp đồng xác định trước về hoạt động giao dịch (mua/ bán sản phẩm) sẽ xảy ra tại một thời điểm cụ thể trong tương lai. 

Hợp đồng tương lai hàng hóa được giao dịch trên các sàn giao dịch hàng hóa. Thuật ngữ này ra đời nhằm xác thực mục đích của bên mua và bên bán trong quá trình ký kết hợp đồng tương lai, giảm thiểu các rủi ro phát sinh, đề phòng sự biến động mạnh của thị giá trong tương lai.

3. Ký quỹ hợp đồng tương lai

Ký quỹ hợp đồng tương lai là việc sử dụng một khoản tài sản để đảm bảo việc thực hiện các nghĩa vụ trong hợp đồng. Trong giao dịch hàng hóa phái sinh, nhà đầu tư cần phải nộp một mức ký quỹ ban đầu (ký quỹ duy trì) thì mới đủ điều kiện thực hiện mở vị thế trên sàn. Mức ký quỹ ban đầu tùy thuộc vào quy định của Sở giao dịch hàng hóa.

4. Long/Short trong đầu tư hàng hóa phái sinh

Thuật ngữ Long/ Short được hình thành từ thực trạng hoạt động mua/ bán tùy theo xu hướng trong thị trường đầu tư hàng hóa phái sinh. Trong đó:

• Long là “bên mua”, thể hiện kỳ vọng giá sản phẩm sẽ tăng trong hợp đồng hàng hóa.
• Short là “bên bán”, thể hiện kỳ vọng giá sản phẩm sẽ giảm trong hợp đồng hàng hóa. 

Long/Short trong thuật ngữ đầu tư hàng hóa phái sinh là gì?

5. Sàn giao dịch hàng hóa

Sàn giao dịch hàng hóa là nơi cá nhân/ tổ chức thực hiện mua/ bán, giao dịch các hợp đồng tương lai hàng hóa. Top 7 sàn giao dịch hàng hóa phái sinh uy tín tập trung nhiều nhà đầu tư cá nhân và tổ chức trên thế giới hiện nay gồm: NYMEX, TOCOM, CME, ICE, CBOT, COMEX và LME.

6. Sở giao dịch hàng hóa

Sở giao dịch hàng hóa là tổ chức có tư cách pháp nhân, hoạt động dựa trên mục tiêu cung cấp và duy trì một nơi cụ thể cho các nhà đầu tư có thể giao dịch hàng hóa. Để giao dịch tại Sở, nhà đầu tư buộc phải tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn của tổ chức này.

7. Giá khớp lệnh

Giá khớp lệnh là giá mà hàng hóa được giao dịch thành công. Mức giá này được xác định từ kết quả trên hệ thống giao dịch.

Giá khớp lệnh là gì?

8. Giá thanh toán cuối cùng

Giá thanh toán cuối cùng là mức giá được xác định vào cuối ngày giao dịch, được dùng để tính toán lãi/ lỗ của các vị thế hàng ngày.

9. Vị thế (Vị thế mở)

Vị thế (Vị thế mở) là tổng số các hợp đồng kỳ hạn (gồm hợp đồng bán và hợp đồng mua) mà một người nắm giữ. Hợp đồng tương lai này là những hợp đồng chưa được thực hiện nghĩa vụ giao nhận hoặc chưa được tất toán. Điều này có nghĩa là người nắm giữ bắt buộc phải tham gia vào quá trình giao nhận hàng hóa, vật chất nếu vị thế hợp đồng đang ở trạng thái mở.

10. Giới hạn vị thế

Giới hạn vị thế là tổng số vị thế tối đa mà người chơi được phép nắm giữ tại một thời điểm. Giới hạn vị thế có thể là tổng các vị thế của một mặt hàng giao dịch hoặc tổng của nhiều mặt hàng.

Thuật ngữ giới hạn vị thế nhằm hạn chế trường hợp một cá nhân/ tổ chức nắm giữ một lượng lớn hợp đồng tương lai hàng hóa, dẫn đến hành vi thao túng giá, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến biến động giá cả trên thị trường.

11. Bù trừ vị thế

Bù trừ vị thế (Offset) là thuật ngữ chỉ việc xác định chính xác số tiền và số vị thế giao dịch vào ngày thanh toán giữa các bên tham gia giao dịch. Nhà đầu tư sẽ tránh phải tham gia vào quá trình trao đổi vật chất bằng cách đóng tất cả các vị thế đang mở.

12. Ngày niêm yết

Ngày niêm yết là ngày giao dịch đầu tiên của một hợp đồng tương lai hàng hóa đã đáp ứng đủ các tiêu chuẩn để được niêm yết giao dịch trên sàn. 

Tìm hiểu thuật ngữ đầu tư hàng hóa phái sinh ngày niêm yết.

13. Ngày thông báo đầu tiên (First Notice Day)

Ngày thông báo đầu tiên (First Notice Day) là ngày đầu tiên thông báo về việc giao nhận hàng hóa thực. Tức là trước ngày này, nếu không thực hiện giao nhận hàng hóa thực, cá nhân/ tổ chức cần thực hiện đóng vị thế. Trường hợp các các nhà đầu tư giao nhận hàng thực thì có thể tiếp tục giữ vị thế tới ngày giao nhận hàng. 

14. Bước giá

Bước giá là phần chênh lệch nhỏ nhất giữa hai mức giá. Mỗi hợp đồng tương lai hàng hóa phái sinh sẽ có một bước giá khác nhau để tính toán lãi/ lỗ trong giao dịch.

15. Thành viên kinh doanh của Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam

Thành viên kinh doanh của Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam là những pháp nhân đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của cơ quan này, được Sở ủy quyền thực hiện các hoạt động môi giới và hỗ trợ nhà đầu tư trong quá trình giao dịch hàng hóa. 

Hiện tại, Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam gồm có 19 thành viên kinh doanh chính thức. Mỗi thành viên sẽ được ủy thác hỗ trợ nhà đầu tư các nhóm hàng hóa và những loại hợp đồng tương lai nhất định.

Thành viên kinh doanh của Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam là gì?

Trên đây, VTrade đã lý giải chi tiết 15 thuật ngữ đầu tư hàng hóa phái sinh thường gặp nhất: hàng hóa phái sinh là gì?, sàn giao dịch hàng hóa là gì?, bù trừ vị thế là gì?,.... Mong rằng những chia sẻ trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về thị trường đầu tư tiềm năng này, từ đó ứng dụng, lên kế hoạch và giao dịch hiệu quả nhé!