Đồng Dollar Mỹ đã có một nhịp tăng đột biến trong tuần đầu tiên của tháng 10, giảm 1,5% chỉ riêng trong ngày thứ Ba (04/10) so với rổ sáu loại tiền tệ chính. Đồng tiền này đã tăng 17% trong năm nay và dao động gần mức đỉnh cao nhất trong nhiều thập kỷ qua. Đó là một thông tin quan trọng không chỉ với những nhà đầu tư tham gia thị trường ngoại hối mà còn đối với những người chỉ tiết kiệm đơn thuần.

Trong những tuần tới khi bước vào mùa báo cáo tài chính, sức mạnh của đồng Dollar Mỹ có thể sẽ ảnh hưởng đến kết quả thu nhập của các công ty đa quốc gia Hoa Kỳ. Trong những năm sau, sức mạnh của đồng tiền này có thể kìm hãm mức tăng trưởng của các quỹ chỉ số S&P 500, dựa trên một bài phân tích gần đây về mối liên hệ giữa giá trị của đồng USD và lợi nhuận của các quỹ đầu tư này. Tuy nhiên, điều đó có nghĩa là các nhà đầu tư sẽ có cơ hội được hưởng mức giá chiết khấu gấp đôi, nhất là trên các thị trường chứng khoán ngoài Mỹ sau khi chúng bị lao dốc thảm hại. Nhật Bản là một trường hợp điển hình khi giá cổ phiếu tại đây đang trông rất hấp dẫn.

Tuy nhiên, thay vì đổi mới danh mục đầu tư, có lẽ bạn nên đặt cược một chiều vào đồng tiền này. Diễn biến quá khứ có thể đã được phản ánh vào định giá, tương lai của USD vẫn không có gì chắc chắn, và ngay cả tình hình hiện tại cũng giằng co rõ rệt. Có một số ý kiến lập luận trên Phố Wall cho rằng đồng Dollar Mỹ không hề mạnh như vẻ bề ngoài. Còn có những ý kiến khác thì cho rằng cách đo lường sức mạnh đồng USD hiện nay đang sai.

Bài viết này là nhằm mục đích tóm lược về câu chuyện tăng giá của đồng USD cho những ai đã quá mệt mỏi với chủ đề kinh tế vĩ mô, tức là dành cho những nhà đầu tư thà nghiên cứu về các khoản tích lũy bảo hiểm, hợp đồng tương lai hoặc mẹo vặt về đầu tư tiền điện tử hơn là tìm hiểu về các chủ đề mang tính trừu tượng hơn, chẳng hạn như các yếu tố kinh tế ảnh hưởng đến quỹ hưu trí. Bài viết này cũng sẽ tránh các chủ đề nhàm chán như hợp đồng hoán đổi và dải Bollinger, và thay vào đó sẽ bám sát các dữ kiện thực và đưa ra các phỏng đoán hợp lý về các yếu tố nguy cơ đối với những người có xu hướng lấy tiết kiệm làm chiến lược chủ đạo.

Các nhịp chuyển động giá của tài sản tài chính chỉ mang tính tương đối. Chẳng hạn nếu nói rằng nhà đầu tư AMC Entertainment Holdings (AMC) đã mất 56% giá trị danh mục sở hữu trong năm nay, thì khoản mất mát đó chỉ được đo dựa trên Dollar Mỹ. Nhưng nếu những nhà đầu tư này gửi tiền tiết kiệm bằng đồng yên, thì các cổ phiếu được quy ra mệnh giá bằng USD của họ ít nhất cũng giúp khoản lỗ bớt đi phần nào do lãi từ biến động tỷ giá, từ đó hạ mức lỗ xuống còn 45%.

Con số lãi và lỗ tỷ giá tiền tệ được báo giá dựa trên các loại tiền tệ khác. Chẳng hạn, đồng Dollar Mỹ tăng 15% trong năm nay so với đồng euro, 20% so với bảng Anh và 25% so với đồng yên. Chỉ số Dollar Mỹ (DXY) cho biết đồng tiền này đang thể hiện mạnh yếu như thế nào trên phạm vi rộng hơn. Đồng bạc xanh bị chi phối bởi đồng euro, yên Nhật và bảng Anh, và với tỷ trọng ảnh hưởng nhỏ hơn từ đồng Dollar Canada, krona Thụy Điển và franc Thụy Sĩ. Năm nay, chỉ số này đã tăng 17%. Cuối tháng trước, đồng USD đã đạt mức cao nhất trong 20 năm qua.

Hiện nay trong giới tài chính đã dấy lên một chủ đề gây tranh cãi. Chỉ số Dollar Mỹ đã được tái cân bằng trở lại lần gần nhất khi đồng euro xuất hiện. Các nhà phê bình cho rằng mức phân bổ tỷ trọng tiền tệ lỗi thời đó chỉ mang tính tham khảo, chứ không hoàn toàn thể hiện sức mạnh của đồng USD trong bối cảnh ngày nay.

Chính vì vậy, Cục Dự trữ Liên bang đã bắt đầu theo dõi một chỉ số rộng hơn được tái cân bằng hàng năm dựa trên các dòng chảy thương mại. Chỉ số này hạ thấp tỷ trọng ảnh hưởng của đồng euro, yên và bảng Anh để thay thế bằng đồng nhân dân tệ của Trung Quốc, đồng peso của Mexico, và một ít tỷ trọng cao hơn từ đồng Dollar Canada.

Sức mạnh của đồng Dollar Mỹ không thực sự tốt so với các loại tiền tệ đó trong năm nay, chẳng hạn USD đã giảm mạnh so với đồng peso Mexico. Vì vậy, chỉ số Dollar Mỹ tính theo trọng số thương mại của Fed chỉ tăng 11% trong năm nay.

Săn hàng giá rẻ

Cổ phiếu ở châu Âu và Nhật Bản đang có vẻ rẻ dựa trên tỷ lệ giá trên lợi nhuận.

Điều này giúp dập tắt những đồng đoán về một Hiệp ước Plaza mới. Hiệp ước Plaza vốn là thỏa thuận được ký kết vào năm 1985 giữa các lãnh đạo tài chính cấp cao của một số nước lớn tại một khách sạn sang trọng ở New York nhằm làm suy yếu đồng Dollar Mỹ. Trong Hiệp ước Louvre hai năm sau đó, các quốc gia này cũng đã tìm cách phục hồi lại sức mạnh của đồng Dollar.

Hiện nay, việc đồng Dollar mạnh lên sẽ đe dọa đến triển vọng tăng trưởng vì điều đó sẽ làm cho hàng hóa xuất khẩu của Hoa Kỳ trở nên đắt đỏ hơn và giúp làm giảm lạm phát bằng cách khiến cho hàng nhập khẩu rẻ hơn. Vì vậy, đà tăng phi mã của đồng Dollar sẽ thuyết phục Fed tạm dừng lộ trình tăng lãi suất vốn là động lực thúc đẩy đà tăng của đồng Dollar. Và vì những đợt tăng lãi suất đó cũng khiến thị trường chứng khoán và trái phiếu lao dốc trong năm nay, nên liệu phải chăng nhà đầu tư cũng sắp bước vào thời kỳ đen tối trở lại?

Điều này khó có khả năng xảy ra, và không phải chỉ vì cách đo lường đồng Dollar Mỹ theo tỷ trọng thương mại của Fed. Mối đe dọa mà đồng bạc xanh gây ra đối với triển vọng tăng trưởng không thấm tháp vào đâu so với ảnh hưởng từ cơn bão lạm phát phi mã mà Fed đang phải ứng phó với các biện pháp tăng lãi suất. Các nhà kinh tế học của Morgan Stanley ước tính rằng nếu đồng USD cứ tăng 10% tính theo trọng số thương mại thì sẽ làm giảm 0,4% mức tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội. “Việc Fed thắt chặt các điều kiện tài chính trên diện rộng là lập trường chính sách có chủ đích chứ không hề lung tung ngớ ngẩn,” Morgan Stanley cho biết.

Trong khi đó, việc đồng Dollar mạnh lên cũng góp phần hạ nhiệt lạm phát, nhưng hiện tại tác dụng đó là rất ít. Trong một bài báo gần đây, Ngân hàng Dự trữ Liên bang của Thành phố Kansas cho biết rằng có hơn 95% hóa đơn hàng nhập khẩu vào Mỹ được tính bằng USD. Do đó, các khoản tiết kiệm của người dân sẽ chỉ được bung ra dần khi các nhà sản xuất điều chỉnh giá.

Trên thực tế, đồng Dollar khi mạnh lên có thể đè nén mức tăng của kênh chứng khoán Mỹ trong nhiều năm và sẽ giúp gia tăng lợi nhuận cho những người tái cân bằng danh mục đầu tư ở những thị trường ngoài Mỹ, Ben Inker, giám đốc bộ phận phân bổ tài sản tại công ty quản lý tài chính GMO, lập luận. Theo tính toán của ông, đồng Dollar bị định giá cao hơn 17% so với giá trị hợp lý, trong khi đồng euro bị định giá thấp hơn nhiều, và đồng yên thậm chí còn thấp hơn nữa, ở mức - 20%.

Công trình phân tích về giá trị tiền tệ từ năm 1970 cho thấy những đồng tiền quá mua ít nhất 16% sẽ giảm hơn 5% trong ba năm sau đó, trong khi những đồng tiền định bị quá bán ít nhất 14% sẽ tiếp tục tăng gần 9%.

Lợi tức từ thị trường chứng khoán các nước cũng được phân nhóm theo kiểu tương tự. Cổ phiếu ở các quốc gia có đồng tiền đắt đỏ sẽ bị mất giá 11% trong vòng ba năm, trong khi các quốc gia có đồng tiền rẻ hơn sẽ tăng 9%. Ông Inker nhận thấy rằng điều này là do thu nhập ở thị trường nội địa sẽ tăng trưởng nhanh hơn khi đồng tiền quốc gia đang rẻ.

Nhưng điều đó sẽ đặt ra câu hỏi là làm thế nào để biết được loại tiền nào là đắt hay rẻ, và không chỉ đo đạc đơn thuần dựa trên mức tăng hay giảm nhiều của các đồng tiền đó. Có một phương pháp xác định phổ biến được gọi là “sức mua tương đương”. Cách làm là chia chi phí của một tập hợp các loại hàng hóa và dịch vụ ở Hoa Kỳ tính theo Dollar Mỹ cho chi phí của chính tập hợp đó theo đồng yên Nhật Bản. Nếu tỷ lệ đó khác nhiều so với tỷ giá Dollar Mỹ trên yên Nhật thì tức là cặp đôi này đang bị định giá sai. Lý thuyết đó nghe có vẻ hợp lý, nhưng điều đó lại không đúng với những du khách đã đến thăm một quốc gia khác.

Vassili Serebriakov, một chuyên gia chiến lược tiền tệ và vĩ mô tại UBS, cho biết: “Cách đo theo sức mua tương đương có một nhược điểm là tiền tệ thường có giá trị giao dịch ở mức cách biệt rất xa so với sức mua tương đương trong phần lớn thời gian”. Ông điều chỉnh thước đo này bằng cách sử dụng các yếu tố khác ảnh hưởng đến nhu cầu tiền tệ. Một trong các yếu tố quan trọng gần đây đối với Hoa Kỳ được gọi là tỷ lệ mậu dịch, bằng tỷ lệ giữa giá xuất khẩu trên giá nhập khẩu.

Mỹ đã xuất khẩu nhiều năng lượng hơn so với lượng năng lượng nhập khẩu kể từ năm 2019, trong khi châu Âu và Nhật Bản vẫn là những nước nhập khẩu ròng lớn. Giá dầu và khí đốt tăng vọt, cộng thêm tác động từ cuộc chiến ở Ukraina, đã gây ảnh hưởng nặng nề đối với những nền kinh tế đó, nhưng điều này có lẽ đã giúp ích cho nền kinh tế Mỹ nhiều hơn là gây hại, ông Serebriakov nói.

Ông Serebriakov cho rằng đồng USD hiện được định giá cao hơn khoảng 12% so với giá trị hợp lý, thấp hơn 5% so với mức đỉnh vào hơn hai thập kỷ trước. “Chúng tôi chắc chắn rằng đồng Dollar đang có mức giá đắt, không khác vào đâu được,” ông nói. “Nhưng nếu nói rằng đồng tiền này đang quá mua hoặc bằng cách nào đó bị lệch so với một số yếu tố động lực cơ bản thì chúng tôi không chấp nhận quan điểm đấy.” Tuần trước, Goldman Sachs dự đoán đồng Dollar Mỹ sẽ tăng thêm từ 5% đến 7%.

Không ai biết chính xác khi nào USD sẽ đạt đỉnh. Các mô hình dự báo thông thường càng gây nhiễu nhiều hơn là đưa ra tín hiệu. Nhưng chiến lược tái cân bằng danh mục đầu tư một phần sang các thị trường chứng khoán ngoài Hoa Kỳ có vẻ như không được ưa chuộng lắm trong giới đầu tư, nhưng có lẽ đó là nước cờ khôn ngoan, và thậm chí có thể là rất đúng lúc. Và lợi ích từ việc hưởng chiết khấu tỷ giá tiền tệ chỉ là một phần nguyên nhân.

Thị trường chứng khoán Mỹ gần đây đã giao dịch ở mức định giá gấp 16 lần lợi nhuận dự tính, giảm 31% so với mức đỉnh cao nhất của năm ngoái, nhưng gần với mức trung bình 20 năm, theo J.P. Morgan. Ngược lại, chứng khoán khu vực đồng euro đã giảm 45% so với mức đỉnh của năm ngoái và rẻ hơn 22% so với mức trung bình dài hạn. Chứng khoán Nhật Bản cũng lần lượt giảm 36% so với đỉnh và rẻ hơn 18% so với mức trung bình dài hạn. Tỷ suất cổ tức của các cổ phiếu Mỹ là 1,7%, trong khi con số này là 3,5% ở khu vực đồng euro và 2,6% ở Nhật Bản.

Theo nhận định của ông Inker, Nhật Bản và các thị trường mới nổi hấp dẫn nhất, kế đến là khu vực đồng euro, cuối cùng mới là thị trường chứng khoán Mỹ, và ông cho rằng làn sóng dịch chuyển tài sản từ 10% đến 20% ra khỏi thị trường chứng khoán Mỹ là một “chuyển động khá lớn” đối với hầu hết các nhà đầu tư. Để hình dung rõ hơn, các cổ phiếu Mỹ gần đây đã chiếm 61% giá trị thị trường chứng khoán thế giới, so với tỷ trọng 15% từ khu vực đồng euro và 5% từ Nhật Bản.

Mức định giá tiền tệ giữa các thị trường mới nổi là rất khác nhau và một số quốc gia sẽ bị tổn thương nhiều hơn khi đồng Dollar mạnh lên, bởi vì các khoản thanh toán cho khoản nợ vay bằng USD của các nước này cũng tăng lên khi tính bằng đồng nội tệ của họ. Châu Âu phải đối mặt với rủi ro gần  là họ phụ thuộc quá nhiều vào Nga về nguồn cung năng lượng. Nhật Bản cũng phải đối mặt với bài toán chi phí năng lượng tăng cao, nhưng “họ sẽ có thể giữ đủ ấm trong mùa đông,” ông Inker nói. Ông cảm thấy hứng thú vì nhiều công ty xứ sở mặt trời mọc có mức thặng dư tiền mặt và có tiềm năng cải thiện mức lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu.

Đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ, J.P. Morgan gần đây đã khuyến nghị phân bổ kết hợp các mã blue chip Nhật Bản. Các công ty đa quốc gia có mức giá mục tiêu cao hơn 30% so với thị giá bao gồm Suzuki Motor (7269.Japan), với P/E bằng 12 lần và Hitachi (6501.Japan), với P/E bằng 10 lần, ngân hàng Concordia Financial Group (7186.Japan), với P/E dưới 10 lần, có thu nhập lãi ròng tăng nhanh và cổ tức 4,2%, và sẽ là đơn vị được hưởng lợi nếu lãi suất tăng, nhà bán lẻ Seven & i Holdings (3382.Japan), với P/E bằng 18 lần, hay 14 lần nếu không bao gồm lợi thế thương mại. Seven & i ghi nhận đà tăng trưởng mạnh mẽ từ các cửa hàng tiện lợi ở thị trường nước ngoài và có thể sẽ hưởng lợi trên sân nhà với quyết định mở cửa trở lại sau đại dịch tại Nhật Bản.

Đối với các nhà đầu tư quỹ chỉ số, hiện nay có các chỉ số với mức phí thấp, như quỹ hoán đổi danh mục iShares MSCI Japan (EWJ) và Vanguard FTSE Europe (VGK). Đối với các thị trường mới nổi, sẽ có quỹ SPDR Portfolio Markets Emerging Markets (SPEM), nhưng danh mục đầu tư của quỹ này lại phân tán ở các nước nói tiếng Hoa. Gần một nửa danh mục đầu tư của họ là ở Trung Quốc, Đài Loan và Hồng Kông.

Xét rộng hơn, rất nhiều thị trường mới nổi bị chi phối bởi một hoặc hai công ty khổng lồ, đó là lý do tại sao Ả Rập Xê Út chiếm tỷ trọng 5%. Đó lại là cơ hội cho những nhà đầu tư nhỏ lẻ kiếm tiền. Quỹ đầu tư vốn hóa nhỏ ở các thị trường mới nổi có tên Virtus KAR (VAESX) tuy có mức phí cao, gần 1,8% một năm, nhưng kết quả hoạt động 5 năm qua cũng rất tốt, và Trung Quốc chiếm tỷ trọng dưới 10%, đứng đầu là Brazil, Hàn Quốc và Ấn Độ.

Còn về chứng khoán Mỹ, các nhà xuất khẩu của Hoa Kỳ cũng có một số đơn vị đáng chú ý. Nhiều công ty trong nhóm này thực ra cũng có kết quả kinh doanh tốt. Exxon Mobil (XOM), một công ty có kết quả kinh doanh phần lớn tính bằng USD, thậm chí cũng đã kiếm được nhiều tiền mặt hơn so với Alphabet (GOOGL) trong quý 2.

Theo tính toán của Goldman, các doanh nghiệp Hoa Kỳ có doanh thu không đáng kể ở thị trường ngoài nước đã đạt hiệu suất vượt trội hơn các nhà xuất khẩu lớn đến 18% trong năm nay. Tốt hơn hết nhà đầu tư nên chọn các công ty có triển vọng xán lạn với mức giá tốt và còn lại để ban quản trị doanh nghiệp đó tìm ra cách ứng phó với các yếu tố biến động tiền tệ.

Đăng Khoa - Theo barrons.com

Đọc thêm: Tâm lý giảm giá vẫn bao trùm vàng