Năm 2022 đã chính thức trở thành năm tồi tệ nhất của chỉ số S&P 500 trong hơn một thập kỷ.

Chỉ số đại diện cho thị trường chứng khoán trên diện rộng đang trên đà kết thúc năm giảm hơn 17%. Đó là mức giảm hai con số trong một năm đầu tiên của S&P 500 kể từ cuộc Đại suy thoái, khi chỉ số này giảm 38,4% vào năm 2008.

Nhưng nếu bạn có cái nhìn dài hạn, những năm như thế này chỉ là “những phút lầm lạc” — và chúng cũng có thể là những cơ hội mua tuyệt vời cho dài hạn.

Để đặt vào bối cảnh, chỉ số S&P 500 đã không có lần nào ghi nhận hai năm giảm điểm liên tiếp kể từ khi bong bóng dot-com bùng nổ vào năm 2001 và 2002. Chỉ số đã ghi nhận mức tăng trưởng trung bình 9% mỗi năm kể từ năm 1996.

Thật không may, thách thức kép từ lạm phát cao nhất trong nhiều thập kỷ và việc Fed tăng lãi suất để chống lạm phát sẽ không sớm biến mất trong thời gian tới. Nhưng nếu Fed có thể kiểm soát lạm phát và điều hướng một tình huống hạ cánh mềm cho nền kinh tế Mỹ, các nhà phân tích cho rằng năm 2023 có thể sẽ là một năm tốt hơn nhiều.

Cuộc chiến chống lạm phát của Fed

Khi đại dịch Covid-19 bùng phát, Fed đã cắt giảm lãi suất quỹ liên bang xuống bằng 0 để ngăn chặn một thảm họa kinh tế.

Trong năm 2021, sự kết hợp của tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng, nhu cầu tiêu dùng bị dồn nén, tỷ lệ thất nghiệp thấp hàng đầu trong lịch sử và lãi suất chạm đáy đã dẫn đến mức tăng lạm phát đột biến chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ.

Ban đầu, các nhà hoạch định chính sách của Fed đã bác bỏ việc tăng giá, xem đó là một hiện tượng “nhất thời”. Tuy nhiên, vật giá đã tiếp tục tăng lâu hơn dự kiến, buộc Fed phải bắt đầu tăng lãi suất vào tháng 3 năm 2022.

Sau hai lần tăng nhẹ vào đầu năm 2022, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã đạt đỉnh đến 9,1% vào tháng 6. Kết quả là Fed đã thực hiện bốn đợt tăng lãi suất khổng lồ 75 điểm cơ bản (bps) trong nửa cuối năm, nâng lãi suất mục tiêu cho quỹ liên bang lên phạm vi 3,75% đến 4%.

Đến tháng 10, mức tăng hàng năm của CPI đã giảm xuống còn 7,7%, cho thấy cuộc chiến chống lạm phát của Fed đang bắt đầu mang lại kết quả.

Tuy nhiên, cũng đã có thương vong. Lãi suất cao hơn đang làm tăng khả năng xảy ra một giai đoạn kinh tế suy yếu, hoặc thậm chí là suy thoái. Trong những thời điểm kinh tế bất ổn như hiện nay, nhà đầu tư có xu hướng bán cổ phiếu và các tài sản rủi ro khác, nén hệ số giá trên thu nhập và đè nặng lên giá cổ phiếu.

Chuẩn bị bước sang năm 2023, câu hỏi quan trọng nhất trong đầu tất cả nhà đầu tư là liệu lãi suất cao hơn có gây ra suy thoái kinh tế hay không.

Thị trường chứng khoán đã chạm đáy chưa?

Trong khi lãi suất có thể sẽ tăng hơn một chút vào năm 2023 bất chấp lạm phát đạt đỉnh, câu hỏi lớn khác của nhà đầu tư là: thị trường chứng khoán đã chạm đáy chưa?

Theo CME Group, các nhà đầu tư chuyên nghiệp ước tính có xác suất 86% lãi suất của Fed sẽ tăng thêm 1% cho đến tháng 6 năm 2023. Trong khi đó, các nhà phân tích Phố Wall dự báo thu nhập của S&P 500 sẽ giảm 1,7% trong Q4/2022 và chỉ tăng 1,7% trong Q1/2023.

Bất chấp triển vọng ngắn hạn ảm đạm, chỉ số S&P 500 đã không thiết lập đáy 52 tuần mới kể từ khi giảm xuống mức 3.491 điểm vào ngày 13 tháng 10.

Cổ phiếu cũng có thể hưởng lợi từ những động lực thuận lợi ngắn hạn từ cuộc bầu cử giữa kỳ của Mỹ. Kể từ năm 1945, S&P 500 đã ghi nhận mức tăng trung bình 6,1% trong Q4 của các năm có bầu cử giữa kỳ và một mức tăng 7,5% khác trong Q1 của năm sau đó.

Nhưng đây là tin tốt cho nhà đầu tư. Thị trường chứng khoán là một cơ chế hướng tới tương lai. Thị trường tính vào định giá các giai đoạn phục hồi kinh tế và tăng trưởng thu nhập trước khi chúng thực sự xảy ra rất lâu.

Chuẩn bị bước sang năm 2023, nhà đầu tư đã dự đoán lạm phát thấp hơn, kỳ vọng một sự xoay trục của Fed. Một động thái xoay trục với việc tạm dừng tăng lãi suất sẽ giúp thu nhập doanh nghiệp tăng trở lại.

Sameer Samana, chuyên gia chiến lược thị trường toàn cầu cấp cao tại Viện đầu tư Wells Fargo, cho biết việc Fed giảm tốc và cuối cùng ngừng tăng lãi suất sẽ là một tín hiệu lạc quan dành cho nhà đầu tư trong năm 2023 và sẽ giúp ích cho thị trường chứng khoán từ nhiều khía cạnh.

Fed ngừng tăng lãi suất có nghĩa là bội số định giá có thể ngừng bị nén. Từ quan điểm thu nhập, các mức tăng lãi suất nhỏ hơn và cuối cùng là lãi suất đi ngang sẽ giảm bớt những thách thức mà nền kinh tế phải đối mặt khi năm 2023 dần mở ra, Samana nói.

Triển vọng cho cổ phiếu trong năm 2023

Lãi suất cao hơn là một tin xấu đối với giá cổ phiếu. Lãi suất cao làm tăng chi phí vốn, khiến các công ty mất động lực vay vốn và đầu tư để mở rộng hoạt động kinh doanh.

Tin xấu cho nhà đầu tư là tăng trưởng thu nhập có xu hướng trì trệ. Ngoài ra, lãi suất cao còn có tác động tiêu cực đến định giá theo mô hình dòng tiền chiết khấu, một điều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các cổ phiếu tăng trưởng cao.

Các cổ phiếu tăng trưởng

Năm 2022 là một năm khó khăn đối với cổ phiếu trên diện rộng, nhưng môi trường lãi suất tăng cao đã đặc biệt khó khăn đối với các cổ phiếu tăng trưởng. Trên thực tế, quỹ ETF cổ phiếu tăng trưởng Vanguard Growth (VUG) đã có hiệu suất kém hơn đáng kể so với chỉ số S&P 500, tạo ra tổng lợi nhuận âm 27,8% từ đầu năm đến nay.

Trong khung thời gian từ năm 2000 đến nay, các cổ phiếu tăng trưởng đã vượt trội so với các cổ phiếu giá trị với biên độ rộng. Tuy nhiên, các cổ phiếu tăng trưởng đã có hiệu suất kém hơn các cổ phiếu giá trị trong giai đoạn từ năm 2003 đến năm 2007, một giai đoạn khác với lãi suất tăng mạnh.

Các cổ phiếu giá trị

Trong khi định giá của các cổ phiếu tăng trưởng đã giảm mạnh trong năm 2022, các cổ phiếu giá trị vẫn chống chọi tương đối tốt. Trên thực tế, tổng lợi nhuận của quỹ ETF cổ phiếu giá trị Vanguard Value (VTV) chỉ âm 1,7% từ đầu năm đến nay.

Chừng nào nhà đầu tư còn lo ngại về biến động thị trường, các bất ổn địa chính trị và kinh tế, cũng như lãi suất tăng, họ có thể sẽ tiếp tục tìm kiếm sự an toàn tương đối trong các cổ phiếu có giá trị.

Thomas Shipp, chuyên gia phân tích định lượng vốn cổ phần của LPL Financial, cho biết các cổ phiếu giá trị có thể sẽ tiếp tục tăng trưởng tốt hơn cho đến khi lãi suất giảm đáng kể so với mức hiện tại.

“Một tốc độ chậm hơn của các đợt tăng lãi suất nhỏ hơn, và đặc biệt khi lãi suất tạm dừng tăng, sẽ là những thách thức đối với hiệu suất tương đối của các cổ phiếu giá trị”, Shipp nói. “Nhưng cho đến khi có một con đường rõ ràng là lạm phát đang hướng tới mục tiêu dài hạn 2% của Fed một cách bền vững, các cổ phiếu giá trị vẫn sẽ có cơ hội tốt để vượt qua các cổ phiếu tăng trưởng”.

Shipp lưu ý rằng Ủy ban phân bổ tài sản chiến lược & chiến thuật của LPL tiếp tục nghiêng về các cổ phiếu giá trị từ quan điểm phân bổ tài sản.

Các lĩnh vực trên thị trường chứng khoán

Lạm phát cao và lãi suất tăng đã ảnh hưởng đến một số lĩnh vực nặng nề hơn so với những lĩnh vực khác trên thị trường chứng khoán.

Tình trạng thiếu hụt năng lượng toàn cầu liên quan đến cuộc chiến Nga-Ukraine đã giúp ngành năng lượng ghi nhận những mức tăng kỷ lục. Lĩnh vực năng lượng của S&P 500 đã tăng 70,3% trong năm 2022. Và đây là lĩnh vực thị trường duy nhất ghi nhận tăng trưởng dương từ đầu năm đến nay.

Bên cạnh đó, các lĩnh vực phòng thủ của thị trường cũng có triển vọng thu nhập tương đối ổn định – các cổ phiếu hàng tiêu dùng thiết yếu, tiện ích và chăm sóc sức khỏe – đều giảm ít hơn 6% trong năm nay.

Darren Colananni, cố vấn quản lý tài sản tại Centurion Wealth Management, cho biết S&P 500 có thể gặp khó khăn trong việc đạt được nhiều lực kéo vào năm 2023 do lãi suất vẫn ở mức cao. Giá mục tiêu Colananni thiết lập cho chỉ số S&P 500 vào cuối năm 2023 chỉ là 3.700, thấp hơn mức hiện tại khoảng 7%.

Theo Colananni, nhà đầu tư nên tập trung vào các lĩnh vực có mức tăng trưởng thu nhập dự kiến ​​cao nhất trong năm 2023. Đặc biệt, ông tỏ ra lạc quan về các cổ phiếu tiêu dùng không thiết yếu và công nghiệp.

“Đối với lĩnh vực hàng tiêu dùng tùy ý, chúng tôi đang nghĩ đến các công ty như Starbucks, McDonald’s, Amazon và Disney. Đối với lĩnh vực công nghiệp, chúng tôi đang nghĩ đến các công ty như 3M, FedEx và Waste Management”, Colananni nói.

Wells Fargo thì dự đoán nền kinh tế sẽ suy yếu trong nửa đầu năm 2023. Với dự đoán này, nhà phân tích Samana thích sức mạnh thu nhập của các cổ phiếu năng lượng, công nghệ và chăm sóc sức khỏe.

“Những công ty này có các đặc điểm về chất lượng và khả năng sinh lời mạnh mẽ có thể giúp họ vượt qua môi trường lãi suất tăng cao và cuộc suy thoái mà chúng tôi dự kiến sẽ xảy ra trong nửa đầu năm tới”, ông nói.

Mặc dù suy thoái có thể là một từ đáng sợ đối với nhà đầu tư, Wells Fargo nhìn thấy ánh sáng cuối đường hầm trong nửa cuối năm 2023. Giá mục tiêu ngân hàng dành cho S&P 500 vào cuối năm là 4.300 đến 4.500, ngụ ý mức tăng khoảng 10% so với mức hiện tại.

Huân Hà - Theo forbes.com

Đọc thêm: Chỉ số DXY đang trên đà tăng