Không có gì ngạc nhiên khi lợi suất trái phiếu kho bạc đang “đua” cùng tốc độ lạm phát nhanh nhất trong bốn thập kỷ. Nhưng đợt bán tháo trái phiếu gần đây không phải do lo ngại lạm phát. Thay vào đó, các nhà đầu tư đang đặt cược Cục Dự trữ Liên bang sẽ đưa ra các chính sách thắt chặt hơn để kiểm soát giá.

Các động thái của thị trường chắc chắn rất đáng chú ý, với lợi suất trái phiếu kỳ hạn từ 2 đến 30 năm ở mức cao nhất so với thời điểm bắt đầu đại dịch. Hôm thứ Ba (giờ địa phương) lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm đạt mức cao nhất hồi tháng 1 năm 2020 với 1,84%. Đến thời điểm giữa trưa, mức lợi suất tăng thêm sáu điểm cơ bản tương đương một điểm phần trăm. Từ đầu năm đến nay lợi suất đã tăng 30 điểm cơ bản.

Lợi suất tăng vọt thúc đẩy tình trạng bán tháo cổ phiếu, đặc biệt là cổ phiếu công nghệ, với chỉ số Dow giảm 1,4%, S&P 500 giảm 1,6% và Nasdaq Composite giảm 2%. Thị trường trái phiếu kho bạc nói chung đã lỗ 1,8% chỉ trong 11 ngày giao dịch trong năm nay và iShares 20+ Year Treasury Bond ETF (TLT) (có giá nhạy cảm với biến động lãi suất hơn ETF đầu tư vào trái phiếu ngắn hạn) cũng giảm 5%. 

Một cách để giải thích động thái này là các nhà đầu tư đang chạy trốn khỏi trái phiếu kho bạc khi lo rằng tốc độ lạm phát sẽ tiếp tục làm xói mòn giá trị của các khoản thanh toán gốc và lãi coupon trong tương lai của họ.

Nhưng nguyên nhân cơ bản của động thái này lại khác: Các nhà đầu tư hiện đang đặt cược vào 4 đợt tăng lãi suất của Fed vào cuối năm nay. Trong đó đợt tăng đầu tiên sẽ diễn ra vào phiên họp tháng 3 theo dữ liệu của Bloomberg. Đợt tăng lãi suất này đến sớm hơn những gì các nhà đầu tư mong đợi vào cuối năm ngoái, thời điểm thị trường chỉ dự tính có ba đợt tăng lãi suất vào năm 2022.

Các chiến lược gia tại BCA Research đã viết trong một ghi chú ngày 18 tháng 1 rằng các đợt tăng lãi suất đang đến rất gần.

Ngược lại, các nhà đầu tư không đặt vào cửa lạm phát tăng cao hơn quá nhiều so với thời điểm cuối năm 2021. Điều đó thể hiện ở chênh lệch tương đối giữa lợi suất thị trường của trái phiếu thông thường và trái phiếu điều chỉnh theo lạm phát. Người mua trái phiếu kho bạc yêu cầu được đền bù rủi ro lạm phát tốc độ 2,5% hàng năm trong thập kỷ tới, giảm so với mức đỉnh 2,8% vào tháng 11, theo dữ liệu của Bloomberg.

Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa trái phiếu kho bạc là một lựa chọn tốt. Đây sẽ là lần đầu tiên thị trường trái phiếu ghi nhận lợi nhuận âm hai năm liên tiếp trong ít nhất 43 năm, nhưng lịch sử cho thấy hiếm khi thị trường ghi nhận lợi nhuận tích cực trong chu kỳ tăng lãi suất.

BCA Research phát hiện lợi nhuận từ trái phiếu kho bạc chỉ tích cực tại một trong ba chu kỳ nâng lãi suất trước đây của Fed, thời điểm Hoa Kỳ thoát khỏi khủng hoảng tài chính. 

Các nhà chiến lược của BCA Research viết: “Nhìn lại các chu kỳ tăng lãi suất trong quá khứ cho thấy lợi nhuận của trái phiếu kho bạc nói chung khá thấp, dù không phải lúc nào cũng tiêu cực”. Họ khuyến nghị các nhà đầu tư trái phiếu gắn bó với chứng khoán ngắn hạn “vì chúng tôi không nghĩ rằng toàn bộ mức tăng lãi suất của Fed được thể hiện tương ứng trong đường cong lợi suất.”

Tất nhiên, hiện tượng lợi nhuận trái phiếu kho bạc ghi nhận năm âm thứ hai là rất bất thường, nếu chưa nói là chưa từng có tiền lệ. Nhưng phản ứng sốt sắng của Fed trước đại dịch và tình hình phục hồi kinh tế mạnh mẽ đồng nghĩa chu kỳ thắt chặt 2015-2018 gần như không thể áp dụng vào lúc này với thị trường trái phiếu. Giả sử ngân hàng trung ương tuân theo cách tiếp cận diều hâu, và hành động đó không làm nền kinh tế suy giảm quá nhanh, các nhà đầu tư nên chuẩn bị cho một năm bất thường trên thị trường trái phiếu.

Hoàng Dương - Theo barrons.com

Đọc thêm: Bitcoin có thể giảm về mức giá 38.000 USD