Trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành ưu tiên hàng đầu của thị trường trong thời gian gần đây, thậm chí trước khi Nvidia báo cáo lợi nhuận vượt trội của vào tuần trước. Trong tuần trước, các cổ phiếu liên quan đến AI đã hỗ trợ phần lớn mức tăng của Nasdaq Composite (COMP) và cả các chỉ số lớn hơn của thị trường, chẳng hạn như S&P 500 (SPX).

Trí tuệ nhân tạo AI (chẳng hạn như ChatGPT) tác động đến thế giới vượt qua khỏi phạm trù của một khoản đầu tư. Một báo cáo từ nhóm Nghiên cứu Chuyên đề của Deutsche Bank, do Jim Reid đứng đầu cho rằng nó đại diện cho một “bước ngoặt đối với nhân loại”.

Thật vậy, AI siêu thông minh có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế gấp 30 đến 100 lần, tương đương với tác động của các cuộc cách mạng nông nghiệp hoặc công nghiệp, theo một nghiên cứu của Matt Gertken và Chester Ntonifor, lần lượt là chiến lược gia địa chính trị và trưởng bộ phận ngoại hối của BCA Research.

Tuy nhiên, nhóm này cũng cho rằng tác động tích cực của AI đối với cổ phiếu công nghệ có thể ít mạnh mẽ hơn đối với toàn bộ nền kinh tế nói chung. Những người chiến thắng ngày nay có thể trở nên lỗi thời bởi những thay đổi công nghệ nhanh chóng, khiến nhiều người chìm trong cát bụi.

Theo nghiên cứu học thuật của Barron's Jack Otter, giá cổ phiếu của các hãng đã tăng chỉ đơn giản nhờ việc hãng đó tuyên bố rằng hoạt động kinh doanh có liên quan đến AI. Tuy nhiên, sự thúc đẩy có thể chỉ thoáng qua, giống như vào cuối những năm 1990 khi các công ty có thể đẩy giá cổ phiếu của họ lên bằng cách gắn “dot-com” vào tên của họ. Và thị trường đều biết kết cục của giai đoạn đó ra sao.

Điều khác biệt của giai đoạn hiện nay so với trước là việc áp dụng AI dễ dàng và nhanh chóng chưa từng có. Phải mất nhiều thập kỷ con người mới cảm nhận được đầy đủ tác động của điện và ô tô lên đời sống toàn câu. Sau đó phải mất 20 năm của thập kỷ 80, 90 thì hiệu quả của các bảng tính excel, công cụ xử lý văn bản hay giao diện hình mới hoàn toàn thể hiện trên năng suất lao động, thậm chí là cho đến khi Internet được phát minh và kết nối thế giới thì hiệu quả của những công cụ đó mới thực sự được thể hiện. Dựa trên tiền lệ đó, các chuyên gia cho rằng kết quả tăng năn suất trên toàn nền kinh tế nhờ AI có thể sẽ chỉ được nhìn thấy cho đến những năm 2030.

Hơn nữa, nhiều dự đoán đang ngoại suy tác động của AI một cách tuyến tính. Nhưng báo cáo của BCA cho rằng tiến trình của nó đang phát triển theo cấp số nhân, có nghĩa là những tiến bộ có thể đến nhanh hơn nhiều so với dự kiến: “Tốc độ phát triển của AI sẽ nhanh hơn nhiều so với những gì cộng đồng đầu tư và công chúng có thể cảm nhận được, giống như việc họ coi nhẹ những ca nhiễm bệnh tăng lên trong giai đoạn đầu của đại dịch Covid 19”.

Nhóm BCA đưa ra quan điểm rằng dựa trên tác động kinh tế và tài chính, sự thay đổi công nghệ nhanh chóng này có thể khiến những cây đại thụ của ngành công nghệ ngày hôm nay trở thành kẻ thất bại trong tương lai. Một số có thể biến mất hoặc bị nuốt chửng bởi những người sống sót, như Sun Microsystems đã thuộc về Oracle (mã: ORCL) hơn một thập kỷ trước. Ngay cả những người khổng lồ cũng có thể chật vật trong nhiều năm, như Microsoft (MSFT) đã làm vào đầu thế kỷ này cho đến khi ban lãnh đạo hiện tại của nó tiếp quản và biến nó trở thành một trong những người chiến thắng công nghệ lớn làm nền tảng cho thị trường hiện tại.

Theo một bài báo sắp xuất bản của Arka P. Bandyopadhyay (trợ lý giáo sư tại Đại học Miami), và Đạt Mai và Kuntara Pukthuanthong (nghiên cứu sinh tiến sĩ và giáo sư tài chính tại Đại học Missouri) thì khi công chúng nhận thấy một cổ phiếu có liên quan trực tiếp tới lĩnh vực AI, tác động đầu cơ lên giá sẽ lập tức diễn ra...

Họ phát hiện ra rằng đầu tư vào những cổ phiếu được báo chí đưa tin “có liên quan đến AI” đều sẽ có lãi trong một tháng sau đó. Nghiên cứu này dựa trên phân tích các bài báo được đăng từ 1974 đến 2020. Họ nhận ra rằng tác động tăng giá đối với các cô phiếu nhỏ là mạnh nhất (khoảng 3% trung bình năm). Điều này phản ánh những hạn chế khi định giá cổ phiếu có vốn hóa nhỏ. Và ngay cả trước khi con số khủng khiếp sau báo cáo lãi vừa qua của Nvidia (NVDA), việc cập đến AI, máy học và các thuật ngữ tương tự đã xuất hiện nhiều trong thời gian gần đây trong các cuộc họp cập nhật kết quả kinh doanh của các công ty bán dẫn và phần mềm lớn nhất.

Từ quan điểm kinh tế vĩ mô, Gertken và Ntonifor của BCA nhận thấy trí tuệ nhân tạo sẽ thúc đẩy lợi suất trái phiếu thực (đã điều chỉnh theo lạm phát) do tăng trưởng kinh tế nhanh hơn. Hàng hóa và bất động sản cũng có thể được hưởng lợi. Các nhà phân tích kết luận: “Mọi người sẽ tranh nhau mua đất bằng số tiền mới kiếm được của họ, chỉ để khám phá ra rằng đó là thứ mà AI không thể tạo ra nhiều hơn nữa”. Họ cho biết thêm, thậm chí khả năng xảy ra “giảm phát trên quy mô lớn” có thể làm tăng lợi suất trái phiếu thực tế, khi các ngân hàng trung ương gặp khó khăn trong việc tăng nhu cầu của nền kinh tế để phù hợp với sản lượng tăng.

Nỗi sợ hãi lớn nhất là AI sẽ thay thế người lao động, gây ra tình trạng thất nghiệp đáng kể. Tuy nhiên, trong lịch sử, những đổi mới công nghệ giúp tăng năng suất cuối cùng đã dẫn đến tăng tiền lương thực tế, nhóm của Deutsche Bank viết.

BCA trích dẫn một bài báo gần đây cho rằng 10% nhiệm vụ có thể được thực hiện thông qua AI, ảnh hưởng đến 80% lực lượng lao động Hoa Kỳ, trong đó luật, giáo dục, công nghệ thông tin và tư vấn quản lý bị ảnh hưởng nhiều nhất. Chắc chắn, điều đó sẽ gây đau đớn cho những người bị mất việc làm, nhưng DB cho rằng việc áp dụng rộng rãi trí tuệ nhân tạo có thể mang lại cuộc sống tốt đẹp và hạnh phúc hơn cho số đông.

Như vậy, nếu nhân loại sống sót qua quá trình chuyển đổi sang AI siêu thông minh, BCA đặt khả năng xảy ra là ở mức 50-50 vào giữa thế kỷ. Họ lưu ý rằng những người nổi tiếng, bao gồm Elon Musk của Tesla (TSLA) và đồng sáng lập Apple (AAPL) Steve Wozniak, đã ký một lá thư kêu gọi tạm dừng nghiên cứu AI trong sáu tháng để phát triển các giao thức an toàn tốt hơn.

An ninh mạng đã là một ngành công nghiệp toàn cầu trị giá 188 tỷ USD và các công ty bổ sung tính năng an toàn AI vào các sản phẩm bảo mật của họ sẽ mang đến cơ hội cho các nhà đầu tư. Luôn có một thị trường giá lên ở đâu đó, ngay cả khi ngày tận thế của loài người đã hiện ra lờ mờ.

Hoàng Dương – theo barron’s