Trái với quan niệm thông thường, phần mềm thú vị nhất lại giải quyết những vấn đề cơ bản mà hàng triệu người đang đối mặt hàng ngày, chứ không phải là công nghệ tiên tiến nhất của các startup. Loại phần mềm này có thể không hấp dẫn bằng các sản phẩm của những công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo, nhưng lại giải quyết được khó khăn thường ngày và cải thiện cuộc sống của con người. Và Airtable chính là ví dụ điển hình cho xu hướng này.

Được thành lập vào năm 2012, Airtable là giải pháp thay thế cho một trong những công cụ phần mềm quan trọng nhất nhưng thường bị bỏ qua mà xã hội vẫn phụ thuộc rất nhiều - đó chính là bảng tính (spreadsheet).

Thay vì tạo ra một bảng tính tốt hơn, người sáng lập Airtable, Howie Liu, muốn tái cấu trúc hoàn toàn bảng tính hiện có. Mục tiêu của anh là mang lại cơ hội cho mọi người có thể tạo ra các ứng dụng cơ bản mà không cần viết một dòng code nào. Mặc dù bảng tính được ứng dụng rộng rãi trong nhiều khía cạnh của cuộc sống, Liu cho rằng hầu hết mọi người đang sử dụng chúng không đúng cách. Theo anh, bảng tính là công cụ mạnh mẽ nhưng lại không được thiết kế phù hợp với nhu cầu thực tế của người dùng.

Để thấu hiểu được sự ra đời của Airtable, chúng ta cần nhìn lại bối cảnh của thị trường phần mềm văn phòng vào năm 2012 - lúc đó đang tồn tại một khoảng trống mà Liu và đội ngũ của anh nhận ra và tận dụng triệt để để tạo nên sản phẩm độc đáo mang tên Airtable.

2012 – 2014: Chào mừng bạn đến với mạng lưới

Nhiều năm trước khi Airtable xuất hiện, Howie Liu đã muốn cải tiến email thành một công cụ hữu ích hơn cho đội ngũ bán hàng.

Etacts ra đời năm 2010, là công ty khởi nghiệp đầu tiên của Liu, với ý tưởng là một CRM để quản lý liên lạc qua email. Công ty huy động được 700,000 USD từ các nhà đầu tư, trong đó nhà đầu tư công nghệ Ashton Kutcher, người đã gặp Liu sau khi vào năm 2010 tại  Y Combinator.

Etacts hoạt động chưa tròn một năm thì được sang nhượng lại cho Salesforce của Marc Benioff. Dù tồn tại thời gian ngắn, nhưng Liu đã cố gắng giải quyết vấn đề: làm thế nào để mọi người có thể có được nhiều giá trị hơn từ dữ liệu của họ?

Liu quyết định bán Etacts cho Salesforce vì đó là công ty CRM lớn và có sự tập trung chủ yếu vào doanh nghiệp. Liu ngưỡng mộ Benioff và muốn học hỏi thêm.  Anh dành một năm làm Giám đốc Sản phẩm tại Salesforce và sau đó rời đi để theo đuổi ý tưởng cho sản phẩm của riêng mình. Đó chính là Airtable. 

Đồng sáng lập Airtable cùng Liu là Andrew Ofstad, cựu nhân viên Google từng dẫn dắt thiết kế lại Google Maps. Hai người bắt đầu tạo ra những nguyên mẫu đầu tiên. Khi đã có sản phẩm khả thi tối thiểu (MVP), họ cần vốn nên tìm đến gặp Ashton Kutcher tại Warner Bros, Los Angeles. Kutcher ngay lập tức ấn tượng và nói với hai nhà sáng lập rằng: “Tôi nhìn thấy tiềm năng lớn của sản phẩm này, còn hơn cả Hollywood." Kutcher đã quyết định đầu tư vào Airtable ngay lập tức.

Airtable được thành lập chính thức vào năm 2012, nhưng quá trình phát triển diễn ra kín tiếng trong 2 năm. Những phiên bản đầu của Airtable tập trung vào khái niệm lưới (grid), nhằm tạo sự tương đồng về giao diện với bảng tính thông thường. Ngay cả phiên bản sơ khai cũng vượt trội hơn các bảng tính mạnh khác, tiệm cận với cơ sở dữ liệu.

Điểm mạnh của Airtable là lưới có thể thể hiện nhiều loại dữ liệu khác nhau như tệp, danh bạ, sự kiện,... Người dùng có thể xem và thao tác trên tất cả các dữ liệu trong cùng một giao diện lưới, kết nối và làm việc hiệu quả. Airtable đã cung cấp khả năng tạo ra các ứng dụng đơn giản mà không cần code.

Điểm nổi bật của Airtable là khả năng làm mọi thứ mà người dùng không cần viết một dòng code nào. Không cần kỹ năng lập trình hay kiến thức SQL, Airtable thân thiện với người dùng. Điều này giúp nó có khả năng tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.

Trực giác của Liu về việc kết hợp bảng tính và cơ sở dữ liệu là chính xác. Tuy nhiên, một yếu tố quan trọng nữa giúp Airtable nhanh chóng khẳng định vị thế là bối cảnh của thị trường cơ sở dữ liệu và bảng tính thương mại lúc đó. Khi mà cả Microsoft cũng như các công ty phần mềm khác trên thế giới đã không làm được là tạo ra một sản phẩm bảng tính mới mà mọi người muốn sử dụng. 

Đến năm 2014, Airtable chính thức ra mắt phiên bản beta cho những người được mời tham gia. Thông tin về sản phẩm nhanh chóng lan truyền và những người dùng đầu tiên bày tỏ sự lạc quan về tiềm năng của nó.

Một bước đi thông minh của Airtable là cung cấp ứng dụng iOS ngay khi ra mắt, giúp Liu và Ofstad đưa sản phẩm đến nhiều người. Quan trọng hơn, phần mềm này cho phép người dùng truy cập cơ sở dữ liệu mạnh mẽ dù đang di chuyển.

Ngay cả phiên bản iOS đầu tiên của Airtable cũng rất đẹp mắt. Giao diện đơn giản, tính năng kéo thả trực quan và các mẫu có sẵn giúp người dùng dễ dàng nắm bắt cách sử dụng.

Airtable là một ý tưởng tuyệt vời với tiềm năng thực sự. Nhưng để có thể tiến gần hơn nữa với tham vọng to lớn của mình, Liu và các cộng sự cần rất nhiều tiền và phải nhanh chóng tiến hành các giai đoạn tiếp theo. 

2015 – 2016: Dân chủ hóa cơ sở dữ liệu

Năm 2015, Airtable đã có một sản phẩm tiềm năng nhưng cần nhiều tính năng hơn để phát triển. Đây là giai đoạn then chốt cho sự tăng trưởng của công ty. Ban đầu, Airtable cho phép sắp xếp thông tin linh hoạt theo lưới. Sau đó, họ xây dựng thêm nhiều chế độ xem để hỗ trợ người dùng sắp xếp thông tin hữu ích và trực quan hơn thông qua các kiểu xem lịch và bảng.

Công ty đã huy động được 3 triệu USD trong vòng gọi vốn hạt giống vào tháng 2/2015, do Caffeinated Capital dẫn đầu. Sau đó, vào tháng 3/2015, Airtable cuối cùng đã được ra mắt công chúng. 

Tháng 4/2015, Airtable công bố API Builder và các tính năng cơ sở dữ liệu gắn kèm. API Builder cho phép người dùng kéo các bản ghi từ cơ sở dữ liệu của Airtable để tích hợp một cách liền mạch vào các ứng dụng/trang web bên ngoài. Đây là bước mở rộng hợp lý với mục tiêu ban đầu của Liu là cho phép người dùng tạo ra các ứng dụng độc lập thông qua Airtable. 

Một tháng sau khi ra mắt API, công ty đã huy động được 7.6 triệu USD trong vòng Series A, do CRV dẫn đầu. Bên cạnh đó, công ty cũng thuyết phục được Francis Larkin, cựu Giám đốc Tiếp thị Sản phẩm của Facebook, gia nhập với tư cách là Phó Giám đốc Phát triển. 

Tháng 7/2015, Airtable giới thiệu tính năng Biểu mẫu (Forms). Mặc dù khái niệm về trường biểu mẫu không phải là hoàn toàn mới trong các ứng dụng cơ sở dữ liệu trước đó, nhưng biểu mẫu của Airtable vẫn thể hiện sự mạnh mẽ và linh hoạt như các tính năng khác của nó.

Tháng 8/2015, công ty giới thiệu một trong những cải tiến lớn nhất từ trước đến nay - Tích hợp Airtable. Tích hợp cho phép người dùng kết nối cơ sở dữ liệu Airtable của họ với hơn 450 ứng dụng và sản phẩm khác, từ Google, GitHub cho đến Slack và Twitter.

Cuối tháng 8/2015, Airtable giới thiệu trường mã vạch (barcodes) hỗ trợ 16 định dạng khác nhau, bao gồm mã QR, giúp theo dõi tài sản vật lý trong cơ sở dữ liệu và quản lý hàng tồn kho.

Tháng 4/2016, Airtable ra mắt chế độ xem lịch, cho phép người dùng sắp xếp dữ liệu theo ngày - rất hữu ích cho các nhóm hoạt động dựa trên thông tin cập nhật liên tục.

Tháng 7/2016, công ty cho ra mắt ứng dụng dùng cho Ipad. 

Tháng 9/2016, Airtable đưa ra một loạt cập nhật, bao gồm chế độ xem thư viện (gallery), nhóm bản ghi (grouped records), làm mới thiết kế, và ra mắt ứng dụng gốc trên cả hệ điều hành OS X và Android.

Airtable đã phát triển đáng kể từ khi ra mắt, nhưng nó không bị lỗi tính năng hay nở rộng. Mọi thứ của Airtable đều khiến sản phẩm trở nên hữu ích và dễ dàng sử dụng. Các tính năng được Airtable giới thiệu trong thời kỳ này đều hữu ích đối với các cá nhân quản lý dự án nhỏ, cũng như các nhóm lớn thực hiện những dự án phức tạp trong môi trường công ty. 

Năm 2016, sau mùa hè ra mắt nhiều tính năng mới, Airtable tiếp tục cập nhật. Chỉ 2 tháng sau khi giới thiệu chế độ xem thư viện và nhóm bản ghi, họ cho ra mắt bảng kanban.

Kanban giúp Airtable trở thành công cụ tổ chức cực kỳ linh hoạt, có thể dễ dàng tùy chỉnh theo nhu cầu người dùng - điều mà Airtable hướng tới ngay từ đầu.

Năm 2015 và 2016 là giai đoạn then chốt của Airtable, cả về mặt công ty lẫn sản phẩm. Ý tưởng kinh doanh vững chắc, nguồn vốn đầy đủ để hiện thực hóa. Tuy nhiên, triết lý thiết kế và sự đón nhận của cộng đồng đã giúp Airtable tìm được chỗ đứng. Giờ đây, công ty cần tập trung vào việc mở rộng quy mô thông qua kinh doanh và khách hàng doanh nghiệp.

2017 – hiện tại: Nền tảng của sự tăng trưởng

Sau vài năm tập trung vào thiết kế và trải nghiệm sản phẩm, Airtable đã sẵn sàng mở rộng sang thị trường doanh nghiệp. Dù không tiết lộ cụ thể doanh thu, nhưng công ty có vẻ hoạt động khá tốt. Tuy nhiên, sau khi nhận được đầu tư mạo hiểm đáng kể, áp lực tăng trưởng lên Airtable cũng rất lớn. Vì vậy, năm 2017, Airtable bắt đầu chủ động tiếp cận khách hàng doanh nghiệp, đặt mục tiêu doanh thu cao hơn.

Airtable thay đổi chiến lược tiếp thị bằng cách dựng các biển quảng cáo đa sắc màu khắp San Francisco và Vùng Vịnh. Chiến dịch nhanh chóng thu hút sự chú ý và biến công ty thành tâm điểm. Điều này cũng thu hút các nhà phát triển công nghệ, những người mệt mỏi với cơ sở dữ liệu truyền thống kém hiệu quả.

Sau khi chinh phục người dùng phi kỹ thuật, Airtable giờ đây nhắm đến các kỹ sư có kỹ năng lập trình nhưng muốn cách làm việc đơn giản hơn.

Airtable theo mô hình giá cả phổ biến của các công ty SaaS - cung cấp giá trị đủ để thu hút người dùng tiềm năng nhưng chỉ tạo áp lực vừa phải để họ nâng cấp lên tài khoản Pro với giá 10 USD/tháng khi thanh toán hàng năm hoặc 12 USD/tháng khi thanh toán hàng tháng.

Tháng 9/2017, Airtable ra mắt trung tâm học tập chính Airtable Universe. Thách thức lớn nhất trong tiếp thị Airtable là sản phẩm được dùng cho nhiều mục đích khác nhau. Airtable chỉ có các trường hợp sử dụng theo chiều ngang. Airtable Universe khắc phục điều này bằng cách trình bày cách người dùng áp dụng sản phẩm thông qua nội dung do người dùng tạo.

Airtable thiết kế lại lịch để hấp dẫn người dùng chuyên nghiệp và các nhóm làm việc doanh nghiệp, với các tính năng như lọc khoảng ngày và mã hóa màu.

Tháng 3/2018, họ ra mắt Blocks, cho phép người dùng tùy chỉnh cơ sở dữ liệu bằng cách thêm các khối kiểu mô-đun. Điều này giúp các công ty nhỏ theo dõi dữ liệu hiệu quả hơn.

Ngay sau đó, Airtable thông báo huy động được 52 triệu USD trong vòng Series B dẫn dắt bởi các nhà đầu tư trước đó. Họ dự định sử dụng vốn để phát triển sản phẩm và mở rộng sang thị trường New York.

Đến lúc này, Airtable đã trở thành một trong những công ty hấp dẫn nhất Thung lũng Silicon.

Thông cáo báo chí cho biết, Airtable đã có hơn 30.000 khách hàng doanh nghiệp. Trong cuộc phỏng vấn với Business Insider, nhà sáng lập Howie Liu xác nhận cơ sở người dùng ở mức "bảy con số" và doanh thu tăng hơn 500% so với cùng kỳ năm trước. Riêng hợp đồng với Tesla trị giá "sáu con số", cho thấy giá trị của Airtable đối với doanh nghiệp lớn và triển vọng tương lai công ty mang lại cho các nhà đầu tư.

Tháng 11/2018, Airtable huy động thêm 100 triệu USD trong vòng Series C dẫn dắt bởi Benchmark và Thrive Capital. Họ sử dụng số tiền này để mở rộng sang các thị trường quốc tế, nâng mức định giá lên gần 1,1 tỷ USD, tăng đáng kể so với 152 triệu USD ở vòng trước.

Rất ít sản phẩm có thể giải quyết các vấn đề thường gặp một cách sáng tạo như Airtable. Mặc dù gặp nhiều rủi ro trong quá trình phát triển, nhưng Airtable vẫn được biết đến như một sản phẩm SaaS thực sự linh hoạt và đa dạng. Điều đó cho thấy sự trung thành của nhà sáng lập Howie Liu với tầm nhìn ban đầu của mình - một điều không hề dễ dàng.

Từ việc đổi mới bảng tính thành công cụ quản lý hiệu quả, đến thành "kỳ lân công nghệ" đầy tiềm năng trong thế giới phần mềm, Airtable đã mang lại những kỳ vọng lớn lao cho các chuyên gia và nhà đầu tư về đợt IPO sắp tới. Việc Airtable chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng hứa hẹn sẽ tạo nên một làn sóng mạnh mẽ trong năm 2024.