Chứng khoán phái sinh là gì? Cùng VTrade tìm hiểu về một số đặc điểm, cách phân loại và những lưu ý khi tham gia chứng khoán phái sinh nhé
14:55, 03/06/2024
Bên cạnh việc mua bán trực tiếp trên các mã cổ phiếu, nhà đầu tư chứng khoán vẫn có thể kiếm lời từ nhiều công cụ tài chính khác, điển hình là chứng khoán phái sinh. Vậy cụ thể, thị trường chứng khoán phái sinh là gì? Nhà đầu tư có thể đầu tư phái sinh như thế nào? Hãy cùng VTrade tìm hiểu rõ hơn về thị trường này ở dưới đây nhé!
Chứng khoán phái sinh là gì? Phái sinh trong chứng khoán là gì? - Chứng khoán phái sinh (Financial Derivative) là một công cụ tài chính được biểu thị dưới dạng hợp đồng. Trong đó, nội dung chính dùng để xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên tham gia trong việc thanh toán, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở cụ thể, với mức giá và thời hạn đã được ấn định sẵn trong tương lai.
Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh quốc tế bao gồm một số mặt hàng như: nông sản, kim loại, cổ phiếu, trái phiếu, hay các loại chứng chỉ quỹ khác,...
Thế nào là chứng khoán phái sinh?
Sau khi tìm hiểu chứng khoán phái sinh là gì, hãy cùng theo dõi phần dưới đây để nắm được một số đặc điểm quan trọng của công cụ tài chính này.
Phái sinh chứng khoán là sản phẩm có giá trị thời hạn - Phái sinh chứng khoán là gì?
Sau khi tìm hiểu chứng khoán phái sinh là gì, dưới đây chúng tôi sẽ đưa ra thêm một số ví dụ về chứng khoán phái sinh để bạn hiểu rõ hơn về cách hoạt động của công cụ tài chính này.
Ví dụ 1: Về hợp đồng phái sinh hoán đổi
Ta có công ty A đang vay ngân hàng khoảng 5 tỷ VND với mức lãi suất linh hoạt, hoặc thả nổi (biến đổi theo ngày). Cùng lúc đó, công ty B cũng đang vay ngân hàng 5 tỷ VND nhưng với mức lãi suất cố định.
Trong trường hợp này, công ty A và B hoàn toàn có thể ký hợp đồng hoán đổi để trao đổi mức lãi suất cho nhau, nhằm tạo ra mức lãi suất phù hợp cho từng bên. Lưu ý, chỉ riêng phần lãi suất mới được hoán đổi, còn phần gốc vẫn giữ nguyên.
Ví dụ 2: Về hợp đồng phái sinh tương lai
Một nhà đầu tư chứng khoán Việt Nam đang có dự đoán rằng chỉ số VN30 sẽ bước vào xu hướng tăng. Vì vậy, anh quyết định mua hợp đồng tương lai với chỉ số VN30, đáo hạn trong tháng ở mức 670 điểm.
Nếu thị trường tăng đúng như dự đoán, nhà đầu tư sẽ đóng vị thế bằng cách bắn hợp đồng tương lai với mức 690 điểm, lãi 20 điểm. Theo hệ số nhân quy định là 100.000 VNĐ cho mỗi điểm, thì tổng lợi nhuận mà nhà đầu tư nhận được là: 20 x 100.000 = 2.000.000 (VNĐ).
Ví dụ về hợp đồng phái sinh và cách các nhà đầu tư giao dịch với công cụ này.
Ưu điểm của chứng khoán phái sinh là gì?
Bên cạnh những ưu điểm kể trên thì Financial Derivative cũng tồn tại một số nhược điểm mà bạn cần chú ý. Bao gồm:
Giá trị của phái sinh có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau.
Về cơ bản, chứng khoán phái sinh sẽ bao gồm 4 loại chính. Bao gồm:
Hợp đồng tương lai thỏa thuận về việc bắt buộc trao đổi một loại tài sản trong tương lai với giá được xác định ở hiện tại.
Ví dụ: Giả sử cổ phiếu ngân hàng nhà nước đang là 25.000 đồng/ cổ phiếu và bạn dự đoán mức giá này sẽ tăng lên 30.000 đồng/ cổ phiếu vào 6 tháng sau. Do vậy, bạn ký một hợp đồng tương lai về việc bán 100 cổ phiếu của mình cho ngân hàng với mức giá 30.000 đồng/ cổ phiếu, thời gian thanh toán là 6 tháng sau.
Sau 6 tháng, giá chỉ tăng lên 27.000, hoặc thậm chí giảm xuống bạn sẽ được hưởng lãi. Ngược lại, nếu giá có tăng, thậm chí tăng vượt lên mức 35.000 đồng/ cổ phiếu, nhà đầu tư sẽ phải chịu lỗ 5.000 đồng/ cổ phiếu so với các nhà giao dịch cơ sở.
Giải thích và ví dụ về hợp đồng tương lai phái sinh
Hợp đồng quyền chọn thỏa thuận về việc trao đổi một loại tài sản trong tương lai với giá được xác định ở hiện tại. nhưng thay vì bắt buộc thì các bên đều có thể lựa chọn không thực hiện quyền giao dịch.
Ví dụ: Đối với một mã cổ phiếu đang tăng theo đúng dự đoán, nhà đầu tư có thể chọn mua cổ phiếu để hưởng lợi. Tuy nhiên, trong trường hợp giá cổ phiếu không di chuyển như dự định trước đó, nhà đầu tư cũng có thể chọn không giao dịch để đảm bảo lợi nhuận, tránh thua lỗ. Khi này, khoản tiền lỗ duy nhất mà bạn phải chịu chỉ là phí mua quyền chọn.
Hợp đồng quyền chọn cho phép nhà đầu tư chọn không giao dịch để tránh thua lỗ.
Hợp đồng kỳ hạn cam kết về việc mua/ bán một tài sản cơ sở trong tương lai với mức giá xác định từ trước.
Về cơ bản, hợp đồng kỳ hạn có khái niệm khá giống so với hợp đồng tương lai, nhưng thay vì tuân theo các quy định của sở giao dịch, thì hợp đồng kỳ hạn:
Tìm hiểu về hợp đồng kỳ hạn - Tài khoản chứng khoán phái sinh là gì?
Hợp đồng hoán đổi được thỏa thuận giữa hai bên đối tác, về việc đồng ý thực hiện các khoản thanh toán định kỳ cho nhau, hoặc đồng ý trao đổi các luồng tiền trong tương lai theo một phương thức đã định sẵn, với một khoản thời gian xác định từ trước. Hợp đồng hoán đổi thường có hiệu lực ngay từ thời điểm ký kết và chấm dứt vào ngày đáo hạn của hợp đồng.
Trong đó, hợp đồng hoán đổi có thể chia thành nhiều loại, như:
Hợp đồng hoán đổi trong thị trường phái sinh.
Thị trường phái sinh là một nơi đầy tiềm năng, với nhiều cơ hội kiếm lời hấp dẫn. Song, đây cũng là nơi tồn tại nhiều rủi ro khó lường. Vậy, để đảm bảo dòng tiền đầu tư và khả năng kiếm lời an toàn, nhà đầu tư nên lưu ý một số vấn đề sau:
Hãy tìm hiểu kỹ về sản phẩm phái sinh chuẩn bị đầu tư để tránh rủi ro không mong muốn.
Trên đây chúng ta đã cùng tìm hiểu sơ lược về chứng khoán phái sinh, cũng như một số đặc điểm và ưu nhược điểm của từng loại. VTrade mong rằng bài viết đã mang đến cho bạn đọc nhiều kiến thức cơ bản về thị trường đầy tiềm năng này. Tuy nhiên, trước khi bắt đầu thực hiện bất cứ giao dịch nào, hãy luôn đảm bảo bản thân đã có một chiến lược đầu tư rõ ràng và xử lý rủi ro hiệu quả.